Introductie
Gemeente Culemborg
Docent Richard van de Velde uit Beusichem bracht ter voorbereiding op een project Vrijheid voor zijn lessen Nederlands op O.R.S. Lek en Linge, in april 2008 een bezoek aan de oorlogsmonumenten aan de Achterweg in Culemborg. Via het Oorlogsmonument 1940-1945, het monument voor de gevallenen in Nederlands-Indië en drie grafstenen ter nagedachtenis aan drie omgekomen Engelsen, kwam hij een tiental meters verder uit bij een kleine herdenkingszuil met daarop tien namen van Culemborgse oorlogsslachtoffers.
Een kleine plattegrond bevestigd aan het toegangshek van de begraafplaats, bracht hem ook aan het andere einde, alwaar het imposante Joods monument staat ter nagedachtenis aan de maar liefst achtendertig omgekomen joodse bewoners van de stad. Dit grote aantal stemt iedere bezoeker meteen tot nadenken.
Nieuwsgierig geworden naar de omstandigheden waaronder de tien Culemborgers op de herdenkingszuil om het leven waren gekomen, informeerde Van de Velde bij de Gemeente Culemborg, de oudheidkundige kring Voet van Oudheusden en zelfs bij de Oranjevereniging Culemborg & Oranje. Het bevreemdde hem dat geen van allen informatie over hen kon geven.
Er zat niets anders op dan zelf maar op onderzoek uit te gaan. Een herdenkingsbericht in een oude Culemborgse Courant uit 1946 bracht hem op het spoor. Uit bezoeken aan het Regionaal archief in Tiel en interviews die hij voerde met tal van hoogbejaarde Culemborgers, blijken er geen 48, maar in totaal zelfs bijna 100 oorlogsslachtoffers te zijn.
Bij het speuren naar de namen van de oorlogsslachtoffers kreeg hij assistentie van de plaatselijk bekende Joop van Beuzekom, die veelal zorgde voor de namen, adressen en telefoonnummers van verwanten van de slachtoffers. Verder nog van de Nederlandse en Duitse Oorlogsgravenstichting, de Stichting Administratie Indische Pensioenen uit Heerlen en last but not least genealogiespecialiste Ludmilla van Santen.
Opdat wij niet (weer) vergeten!