Buurmalsen/ Zoelen mei 1940
Gemeente West Betuwe > Gesn. Geallieerde militairen > Gesn. Britten en Nieuw-Zeelanders
Crash bij Vogelenzangsebrug tussen Lienden en Echteld
Blenheim IV (Bron: Wikipedia)
Vliegveld linksonder en crashplaats rechtsboven bij rode pijl (Bron: Google maps)
Motto van sqdn: Corpus non animum muto – “I change my body, not my spirit"
Behalve een overvloed aan Duitse vliegtuigen en een enkel Nederlands vliegtuig, hebben ook Engelse vliegmachines in de meidagen van 1940 boven de Betuwe geopereerd. Gezien de Duitse overmacht waren ze niet erg succesvol. Zo was er een Blenheim Mk IV (serienr. L9245, DX-P) van het 57e RAF-squadron die op 10 mei 1940 met nog vier bommenwerpers 's morgens opsteeg vanuit hun Franse basis in Rosières-en-Santerre, bij Amiens in Picardië. Tijdens hun verkenningsvlucht in de regio Den Bosch-Tiel-Nijmegen, werd hun vliegtuig ten westen van Nijmegen ontdekt door een Duitse Messerschmitt BF109 met piloot Emmerich Fluder (1915-1942) van 5/jg27 aan de knuppel. Hij achtervolgde het vliegtuig en jaagde het op naar de Betuwe. Uiteindelijk werd een kogelregen vanuit de Duitse jager de bemanning noodlottig en stortte het tenslotte om 10.28 uur (12.08 uur Duitse tijd) neer in de oever van de rivier de Linge, bij de Vogelenzangsebrug in Echteld. De 3-koppige bemanning kwam daarbij om het leven.
De crashplaats ligt tegenover de toegangsweg naar het dorpje Lingemeer.
Wrak van de Blenheim bij de Vogelenzangsebrug na de caputulatie, rechts het 8-jarige meisje Gé van Ommeren
(foto met toestemming van Mevr. G. van het Veld-van Ommeren)
(foto met toestemming van Mevr. G. van het Veld-van Ommeren)
De Vogelenzangsebrug anno 2022 (Bron: J. Bijnagte)
Plattegrond (Bron: Google Maps)
Schelenhoek (= pijl A op kaartje) Foto: R. van de Velde
Hoek Korne-Linge bij Buurmalsen (= pijl B op kaartje) Foto: R. van de Velde
Enkele weken na de crash waren Toon van Ewijk en Cees de Waal uit Zoelen aan het vissen in Zoelen bij de duiker, die onder het Amsterdam-Rijnkanaal bij de Lingeweg doorloopt (de zgn. Schelenhoek, zie hier), toen zij in het water een vormloze massa ontdekten, dat achter een paaltje was blijven haken. Bij nadere bestudering bleek het tot hun verbijstering om het onderste deel van een menselijk lichaam te gaan. Aan het ene been zat nog deel van een broek, een kous en een schoen. Zij stelden het gemeentehuis van Zoelen zo snel als mogelijk op de hoogte van hun vondst. De plaatselijke politie bracht het halve lijk op de vaste wal. Met behulp van een geleende kruiwagen werd het naar het zgn. knekelhuisje vervoerd. Het al in verregaande staat van ontbinding verkerende lijk, werd vervolgens op het nieuwe kerkhof aan de Beemdsestraat in Zoelen begraven. Na de oorlog plaatste men bij dit graf een grafsteen, waarop werd vermeld dat het om een onbekende Engelse vlieger zou gaan.
Op 2 maart 1941 om 10.30 uur werd ten zuiden van Buren aan de Kornedijk, op de plaats waar de Korne in de Linge uitkomt (zie hier), een bovenlichaam uit de Linge gehaald, dat kon worden geïdentificeerd als P.L. Thomas. Hij is onder die naam begraven op de Algemene Begraafplaats in Buurmalsen. De Duitse Wehrmacht verzorgde de begrafenis, in aanwezigheid van de Burgemeester van Buurmalsen en de grafmaker Adr. v.d. Heijden.
Na intensief speurwerk, w.o. politierapporten, kwamen in de jaren zeventig amateurhistoricus Jan van Alphen uit Deil en de bekende RAF-onderzoeker Jan Hey uit Hengelo tot de conclusie, dat beide stoffelijke resten deel hadden uitgemaakt van hetzelfde lichaam. Helaas zullen die delen nooit verenigd kunnen worden, want dat staan de strenge regels van de Engelse Oorlogsgravenstichting CWGC niet toe.
De bemanning bestond uit drie personen: piloot Alban Thomas, waarnemer Penry Thomas en de Canadese boordtelegrafist Leslie Jordan.
Graf Alban Thomas- Bron: C. Gelderblom
Naam: Thomas
Voornaam: Alban
Rang: Pilot Officer (Vaandrig)
Functie: Piloot
Service No: 41332
Geboortedatum: 26-06-1918
Overlijdensplaats: Lienden/Echteld
Overlijdensdatum: 10-05-1940
Regiment/Service: Royal Air Force 57 Sqdn.
Plaats graf: Rij G, Graf 7.
Begraafplaats: Algemene Begraafplaats Hoek van Holland
Alban (Copyright foto: Adele Barclay)
Alban was de zoon van hooikoopman Alban Thomas (1869-1927) uit Llanhennock bij Newport, Monmouthshire (Zuid-Wales) en Rachel Tongue Evans uit Aberystruth (1878-1969). Zij trouwden op 12 oktober 1904 in Newport.
Ze woonden volgens een volkstelling uit 1911 op dit adres: Llansoar Fawr Llanhennock Caerleon Mon, Llanhennock, Monmouthshire, Wales.
Het echtpaar kreeg samen vier kinderen:
- Edward "Ted" (*31 maart 1907)
(Bron legitimatiekaart: Library & Archives Canada)
- Thomas "Tom" Watts (* 2 augustus 1908) kwam in maart 1946 tijdens zijn diensttijd door een ongeluk om het leven als lid van The Royal Canadian Artillery. Hij ligt begraven in Llanhennock (Monmouthshire) op begraafplaats St. John The Baptist Churchyard, SE. part. Het is een dorp 6 km ten noordoosten van Newport, Wales.Op de begraafplaats in Llanhennock bij Newport, waar Thomas Watts Thomas begraven is, liggen volgens de koster van de kerk nog meer familieleden van Alban, waaronder zijn vader en een broer.
- Margaret Rachel (1914-1988), is getrouwd op 22 mei 1940 in Newport met George Frederick Gerald Gaskell (1908-1982), majoor in het Engelse leger. Zij woonden op 22 Stow Park Ave. in Newport.
- Alban (1918-1940)
Op de website van het 57 Squadron RAF staat deze info:
“Op 28 maart 1940 keerde Adjudant Pilot Officer Maxwell Harvey Frame terug naar Engeland in verband met een cursus/training. Zijn positie werd overgenomen door Pilot Officer Alban Thomas (41332).”
(Met dank aan Heidi van Houten)
In 1939 woonde Alban's moeder Rachel samen met haar dochter Margaret op 54 Oakfield Rd, Newport, Monmouthshire in Wales.
Graf van P.L. Thomas in Buurmalsen Graf van onbekende vliegenier in Zoelen
Bron graffoto's: R. van de Velde
Naam: THOMAS
Voornaam: PENRY LLEWELYN
Voornaam: PENRY LLEWELYN
Land: United Kingdom
Rang: Sergeant
Functie: Observer (Waarnemer)
Regiment/ ServiceL: Royal Air Force
Unit: 57 Sqdn.
Geboorteplaats: Pontypridd
Geboortedatum: 28-12-1912
Overlijdensplaats: Lienden/Echteld
Overlijdensdatum: 10-05-1940
Service No: 563934
Begraafplaats: Algemene Begraafplaats Buurmalsen
Begraafplaats: Algemene Begraafplaats Buurmalsen
Penry werd geboren in Pontypridd, Wales, in het 1e kwartaal in 1913. Zijn ouders waren mijnwerker Brynley "Brin" Adolphus Thomas (1882-1954) en Minnie Evans (*1882). Ze trouwden op 3 november 1907 in Ystradyfodwg, Glamorganshire, Wales en kregen vermoedelijk twee kinderen:
- Penry Llewelyn (1913-1940)
- Llewelyn (*1914)
Trouwfoto van Doris en Penry (copyright foto: Jane Rudd Hughes)
Penry trouwde in het voorjaar 1939 in Salisbury, Wiltshire, met Doris "Doldie" Florence Hill (1911-1980). Zij was in Holborn, Londen, geboren, maar woonde tot haar huwelijk al in Boscombe East, Bournemouth, Hampshire.
Zij is nooit meer hertrouwd. Bovenstaande trouwfoto werd gevonden in haar handtas, die in 2023 nog steeds in het bezit is van haar 96-jarige zus Miriam "Mim".
Zij is nooit meer hertrouwd. Bovenstaande trouwfoto werd gevonden in haar handtas, die in 2023 nog steeds in het bezit is van haar 96-jarige zus Miriam "Mim".
Graf L.F. Jordan - Bron: C. GelderblomNaam: Jordan
Voornamen: Leslie Frederick
Rang: Leading Aircraftman (Soldaat 1e klas)
Functie: W. Op./Air Gnr. (boordtelegrafist-luchtschutter)
Service No: 624246
Geboortedatum: 05-09-1917
Geboorteplaats: Woolwich, Kent, GB
Overlijdensplaats: Lienden/Echteld
Overlijdensdatum: 10-05-1940
Regiment/Service: Royal Air Force 57 Sqdn.
Plaats graf: Rij G, Graf 6.
Begraafplaats: Algemene Begraafplaats Hoek van Holland
Onderaan de grafsteen van Leslie staan de volgende indrukwekkende woorden:
He died that we might live
"Thy will be done"
Leslie Jordan (Copyright: C. Neron)
Leslie was een zoon van ingenieur-machinist Frederick Benjamin Jordan (1892-1971) uit Plumstead in het Engelse Kent en Jane Elizabeth Hodgman (1891-1987) uit Woolwich in Kent. Het stel trouwde in juli 1915 in Woolwich, toen Leslie twee jaar oud was.
Er waren nog twee andere kinderen: Edgar Stanley (1920-2005) en Muriel Violet (1926-2007).
Het gezin is begin jaren twintig geëmigreerd naar Canada en woonde in Victoria, British Columbia en daarna in Saanech, BC.
Het gezin is begin jaren twintig geëmigreerd naar Canada en woonde in Victoria, British Columbia en daarna in Saanech, BC.
Leslie (Copyright: C. Neron)Leslie was in zijn jeugd een begenadigd vioolspeler en dirigent en won in die tijd diverse prijzen in de muziekwereld.
Twee van zijn behaalde prijzen (Copyright: C.Neron)
Hier zie je Leslie met een gedeelte van zijn 57e Squadon. (Copyright: C. Neron)
Zie zwarte pijlen voor begraafplaats en crashplaats Bron: Toporeis.nl
In het kader heeft vroeger de begraafplaats aan de Medelseweg gelegen. De boerderij is inmiddels afgebroken en weer opgebouwd in Opheusden. Copyright foto: Jan Bouwhuis
Uit nader onderzoek blijkt dat Alban Thomas en Leslie Jordan tijdelijk begraven zijn geweest op de Algemene Begraafplaats aan de Medelseweg/ Breedesteeg. Het werd in de volksmond ook Bijzondere begraafplaats en Drenkelingenbegraafplaats genoemd. Dit is hemelsbreed ca. 2 km van hun crashplaats gelegen. Hun stoffelijke overschotten zijn in 1946 herbegraven op de Algemene Begraafplaats in Hoek van Holland.
Op deze 'Drenkelingenbegraafplaats', in sommige documenten ook kerkhof genoemd, werden in beginsel landlopers en drenkelingen uit de rivier de Waal begraven. In de meidagen van 1940 werden er ook gesneuvelde Nederlandse militairen begraven, evenals omgekomen Duitse soldaten. Van deze laatsten is in het archief in Tiel nog een plattegrond bewaard gebleven, waar ze daar begraven hebben gelegen.
Bron: RaR, Tiel
Deze begraafplaats is in 1955 bij een ruilverkaveling opgeheven. Helaas zijn er geen foto's meer van. Ook de gemeente Neder-Betuwe beschikt vreemd genoeg niet meer over informatie over deze begraafplaats.
Met dank aan: J. Bijnagte, RaR in Tiel, J. van Alphen, C. Gelderblom, R. Seymour, S. Lay, L. Meritt, J.R. Hughes, A. Barclay, C. Neron, Library & Archives Canada, Cwgc, Aircrewremembered.