Dhr. P.J.M. Harmsen
Gemeente Culemborg > Burgerslachtoffers
Onderstaand slachtoffer was van geboorte geen Culemborger, maar woonde er wel lange tijd:
Voornamen: Pieter Johan Marie
Voorletters: P.J.M.
Beroep: Schilder
Geboorteplaats: Vianen
Geboortedatum: 11-01-1906
Overlijdensplaats: Polen/ Zabikowo
Overlijdensdatum: 28-04-1945
Blz. uit trouwboekje (foto Kees Eulink)
De ouders van Piet waren timmerman Cornelis Harmsen (1870-1953) en Johanna Gijsberta Bogaard (1870-1927), beiden uit Vianen. Ze kregen samen vier kinderen:- Jacob Cornelis (*1900), onderwijzer, trouwde in 1930 in Zwolle met Anna Jacoba Sprenkeler
- Cornelis Bertus (*1902)
- Barta Cornelia (1904-1996), trouwde met Adrianus in 't Veld (1906-2002)
- Pieter Johan Marie (1906-1945)
Piet werkte voor en in het begin van de oorlog als schilder in Utrecht. Hij was al achtendertig toen hij in maart 1944 trouwde met de drie jaar jongere Adriana Anna (Sjaan, "Zus") Wagemaker (1903-1980) uit Culemborg. Zij was de derde uit een gezin van acht kinderen. Sjaan dreef samen met haar twee zussen een naaiatelier op de Oostersingel 38.
Na het huwelijk woonde Piet en Sjaan in bij Sjaans bejaarde moeder. Drie weken daarna werd Piet al opgeroepen voor de Arbeitseinsatz. Hij vertrok op 8 maart 1944 en werd tewerkgesteld bij het schildersbedrijf Wilhelm Wolter in Brandenburg aan de Havel. Op 5 augustus 1944 is hij op last van de Duitse Arneidsbeurs ter beschikking gesteld voor de "Osteinsatz". Dat weigerde hij en werd in een strafkamp te Küstrin geïnterneerd. Daar verbleef hij 22 dagen en is toen ontsnapt. Door de Gestapo in Frankfurt aan de OPder, werden zijn papieren toen afgenomen.
Kort daarna werd hij opnieuw opgepakt, waarschijnlijk in Dresden en werd op 4 december 1944 veroordeeld tot 4 jaar tuchthuisstraf vanwege "verraderlijk en desintegrerend t.a.v. de strijdkrachten". Hij werd gevangen gezet in tuchthuis Zwickau.
Op 22 januari 1945 werd Pieter overgebracht naar tuchthuis Brandenburg- Görden en vervolgens naar tuchthuis Brandenburg aan de Havel. Hier werd hij werd op 27 april 1945 door de Russen bevrijd. Hij moet hier een dag later zijn overleden, maar de plaats en de oorzaak konden niet worden vastgesteld.
Uit onderstaande correspondentie van Districtsbureau Verzorging Oorlogsslachtoffers met de Gemeente Culemborg blijkt, dat de weduwe van Piet na de oorlog enige tijd financieel werd ondersteund.
