Crossings bij Varik en Opijnen
Gemeente West Betuwe > Waalcrossings
Crossings in Varik en Opijnen
Huis van Den Ouden aan de Waaldijk in OpijnenIn Opijnen was waarnemend burgemeester Henri "Hans" Marie den Ouden (1910-1971) de coördinator van de crossings en ander verzetswerk. Hij was sinds 1943 werkzaam voor de Landelijke Organisatie (=LO) in Noord-Brabant. Bovendien zat hij in een lobby binnen het verzet, die mildere straffen of vrijlating van gevangenen beijverde d.m.v. heimelijk overleg met de Kriminal-abteilung van de SD in Den Haag.
Na 17 september 1944 is Hans zich, vanwege de bevrijding van Noord-Brabant, gaan oriënteren op het verzet in Tiel. Hij ging in eerste instantie militaire inlichtingen verzamelen en doorgeven aan de inlichtingendienst van Ochtenaar Jan Willem Stam (1918-2004), één van de voornaamste Betuwse verzetsmensen. Hij was werkzaam op de gemeentesecretarie van Kesteren en informant/vertrouweling van Jo van Zanten. Hij had als bijnaam Zwarte Jan. Als dienstplichtig militair was hij juni 1940 uit krijgsgevangenschap teruggekeerd en pakte hij zijn werk als ambtenaar bij de secretarie van de gemeente Kesteren weer op.
In 1942 werd Stam actief in het verzet. In eerste instantie voor de Landelijk organisatie voor hulp aan Onderduikers (LO) in de omgeving van Kesteren. In 1943 raakte hij ook betrokken bij de Landelijke Knokploegen (LKP), als lid van de KP Betuwe, onder leiding van Johannes van Zanten. Met de KP nam Stam deel aan overvallen op onder andere de bevolkingsregisters van Kesteren en Tilburg. In september 1944 was hij de leider van de KP, die 20 Britse para's over de Waal bracht. Jan deed in deze periode mee aan meerdere crossings om geallieerde piloten in veiligheid te brengen, wapens te halen of geheime informatie over te brengen. Na de arrestatie van Van Zanten in november 1944, en diens executie op 2 december, werd Jan militair commandant van het gewapend verzet in de Betuwe.
Van maart tot augustus 1945 maakte Stam deel uit van de staf van de Binnenlandse Strijdkrachten (BS) in Geldermalsen.
In 1942 werd Stam actief in het verzet. In eerste instantie voor de Landelijk organisatie voor hulp aan Onderduikers (LO) in de omgeving van Kesteren. In 1943 raakte hij ook betrokken bij de Landelijke Knokploegen (LKP), als lid van de KP Betuwe, onder leiding van Johannes van Zanten. Met de KP nam Stam deel aan overvallen op onder andere de bevolkingsregisters van Kesteren en Tilburg. In september 1944 was hij de leider van de KP, die 20 Britse para's over de Waal bracht. Jan deed in deze periode mee aan meerdere crossings om geallieerde piloten in veiligheid te brengen, wapens te halen of geheime informatie over te brengen. Na de arrestatie van Van Zanten in november 1944, en diens executie op 2 december, werd Jan militair commandant van het gewapend verzet in de Betuwe.
Van maart tot augustus 1945 maakte Stam deel uit van de staf van de Binnenlandse Strijdkrachten (BS) in Geldermalsen.
Ook Cees van Driel, Ir. Van der Stoel en Pieter Jan Noordam verichtten in Opijnen hand- en spandiensten.
De roeier bij de crossings in Varik en Opijnen was Sem van Oort.
Den Ouden stelde zijn huis in Opijnen open voor onderduikers en het was een doorgangshuis voor mensen die naar bevrijd gebied wilden oversteken. Zo waren o.a. regeringskoerier Kapitein Attema en koerier van het Rode Kruis, Dr. De Loos zijn 'gasten'. Ook "The Black Watch", majoor Cunningham, en vijf andere geallieerden waren bij hem in huis geweest. Tevens nam hij de voortvluchtige Tielse LO-man Jan van Elzen met zijn gezin tijdelijk in huis.
(Bron: o.a. Betuwe in Stelling van V. Laurentius)
Na de evacuatie van dit gebied langs de Waal in november 1944, vonden de crossings plaats vanuit Buren, vanuit de boerderij van de familie Van Koeverden en vanuit Wadenoijen uit het huis van de familie Heufs, onder leiding van Eef Grisel, die hier was ondergebracht. Nog steeds was de roeier Leen Papo en in Opijnen/Varik Sem van Oort.
Extra moeilijk was het dat de crossers daarbij 's nachts eerst in Zennewijnen of Varik het Spergebied moesten doorkruisen om bij de Waal te komen. Dit was een nieuw gebied voor ze en het duurde even voor ze er wegwijs waren.
Extra moeilijk was het dat de crossers daarbij 's nachts eerst in Zennewijnen of Varik het Spergebied moesten doorkruisen om bij de Waal te komen. Dit was een nieuw gebied voor ze en het duurde even voor ze er wegwijs waren.
Uit onderstaand artikel blijkt dat Simon van Oort (1910-1994) en Pieter Jan Noordam (1918-2013) voor hun verzetsdaden zijn gedecoreerd.
Onbekende krantenknipsel (Bron: Rar)