Beusichem- Adam Dec
Gemeente Buren > Gesn. geallieerde militairen > Gesn. Pool
Achternaam: Dec
Voornamen: Adam
Voorletter: A.J.
Rang: Strz.
Mil. onderdeel: 3e Parachute bataljon
Geboorteplaats: Mszana, Krosno, Lwow, Polen
Geboortedatum: 08-01-1912
Overlijdensplaats: In de Rijn verdronken nabij Arnhem
Overlijdensdatum: 25-09-1944
Begraafplaats: Pools Militaire Ereveld te Breda
Gemeente: Breda
Provincie: Gelderland
Nummer: E-4-10
Medailles: Militaire Willemsorde (2006), War Medal 1939-1945, Defence Medal, Combat Parachute Badge, Cross for Valour, France and Germany Star, 1939-45 Star.
Tijdens de Slag om Arnhem vond op 24 september 1944 bij Driel de landing plaats van de 1ste Onafhankelijke Poolse Parachutisten Brigade, onder bevel van generaal S. Sosabowski. Deze groep soldaten oefende om ooit Warschau, de hoofdstad van Polen, te bevrijden. De Polen werden ingezet om de in moeilijkheden geraakte geallieerde legers te helpen. Onder hevig Duits vuur probeerden zij in rubberbootjes de Rijn over te steken. Het doel was versterking van het Britse bruggenhoofd rond villa 'Hartenstein' in Oosterbeek (nu Airbornemuseum), dat dienst deed als hoofdkwartier van generaal Urquhart van de 1ste Britse Airborne Divisie.
In de nacht van 25 op 26 september dekten zij met de 'Dorsets' de aftocht van de Britse parachutisten. Tijdens deze operatie zijn veel doden en gewonden gevallen. Het lukte Generaal Sosabowski en zijn mannen de zuidelijke Rijnoever bij Heteren en Driel van 21 tot 26 september 1944 bezet te houden. Toen ze uiteindelijk zelf terug moesten, waren er nauwelijks nog boten beschikbaar. Kleine groepjes bereikten nog de Betuwekant, maar een groot aantal sneuvelde of verdronk.
Volgens een rapport van marechaussee R. van Scherpenzeel is Adam nabij Beusichem drijvend in de Lek aangetroffen op 14 november 1944 om 15.00 uur. Enkele Duitse Oberfeldwebels waren bij de berging aanwezig. Zij verklaarden dat de herkenningsplaatjes die op het stoffelijk overschot werden gevonden rood en blauw waren en beiden het opschrift hadden: "A.P. Dec. 1912. 57/1 Kat.” Voort was het lijk gekleed in een kort bruin jasje met op de revers een valscherm. Opvallend was dat er geen schoenen, sokken noch een bovenbroek werden aangetroffen.
In de nacht van 25 op 26 september dekten zij met de 'Dorsets' de aftocht van de Britse parachutisten. Tijdens deze operatie zijn veel doden en gewonden gevallen. Het lukte Generaal Sosabowski en zijn mannen de zuidelijke Rijnoever bij Heteren en Driel van 21 tot 26 september 1944 bezet te houden. Toen ze uiteindelijk zelf terug moesten, waren er nauwelijks nog boten beschikbaar. Kleine groepjes bereikten nog de Betuwekant, maar een groot aantal sneuvelde of verdronk.
Volgens een rapport van marechaussee R. van Scherpenzeel is Adam nabij Beusichem drijvend in de Lek aangetroffen op 14 november 1944 om 15.00 uur. Enkele Duitse Oberfeldwebels waren bij de berging aanwezig. Zij verklaarden dat de herkenningsplaatjes die op het stoffelijk overschot werden gevonden rood en blauw waren en beiden het opschrift hadden: "A.P. Dec. 1912. 57/1 Kat.” Voort was het lijk gekleed in een kort bruin jasje met op de revers een valscherm. Opvallend was dat er geen schoenen, sokken noch een bovenbroek werden aangetroffen.
Oorspronkelijke grafsteen van Adam Dec op de Algemene begraafplaats te Beusichem
Adam maakte deel uit van de 3th Parachute Battalion van de 1st Polish Independent Parachute Brigade Group. Hier had hij als rang Strzelec oftewel "rifleman". Vermoedelijk heeft Adam geprobeerd om zwemmend de overkant van de Rijn te bereiken, maar is onderweg doodgeschoten of verdronken.
Hij werd volgens opgave van de gemeente Beusichem op 15 november 1944 op de Algemene Begraafplaats in Beusichem begraven.
De Algemene Jeugdvereniging Beusichem, onder leiding van mevr. Bultes van Mourik, zamelde net na de oorlog geld in bij de inwoners van deze gemeente en kon zodoende de zerk voor het graf van deze Poolse militair bekostigen.
Op 25 juni 1948 vond een plechtigheid en kranslegging plaats bij het graf van Adam Dec door de Poolse Vereniging uit Rotterdam. 60 Polen en de Poolse consul gingen vanuit Hotel De Zwaan in tocht naar de Algemene begraafplaats. Bij het graf werd het stil en zongen de Polen hun volkslied en vervolgens de Jeugdvereniging het Wilhelmus. Twee Poolse meisjes in nationale dracht reikten de krans aan de Consul over, die hij tegen het kruis van het grafmonument plaatste.
De Algemene Jeugdvereniging Beusichem, onder leiding van mevr. Bultes van Mourik, zamelde net na de oorlog geld in bij de inwoners van deze gemeente en kon zodoende de zerk voor het graf van deze Poolse militair bekostigen.
Op 25 juni 1948 vond een plechtigheid en kranslegging plaats bij het graf van Adam Dec door de Poolse Vereniging uit Rotterdam. 60 Polen en de Poolse consul gingen vanuit Hotel De Zwaan in tocht naar de Algemene begraafplaats. Bij het graf werd het stil en zongen de Polen hun volkslied en vervolgens de Jeugdvereniging het Wilhelmus. Twee Poolse meisjes in nationale dracht reikten de krans aan de Consul over, die hij tegen het kruis van het grafmonument plaatste.
De ouders van Adam waren Wladyslaw Dec en Wiktoria Pichko uit Mszana, Krosno, Lwow, Zuid-Polen.
In de jaren zestig is Adam herbegraven op het Pools Militair Ereveld in Breda, terwijl de meeste van zijn gesneuvelde kameraden in Oosterbeek begraven zijn. Het oorspronkelijke grafkruis is echter in Beusichem achter gebleven en nog steeds te zien op de Algemene begraafplaats in Beusichem.
In de jaren zestig is Adam herbegraven op het Pools Militair Ereveld in Breda, terwijl de meeste van zijn gesneuvelde kameraden in Oosterbeek begraven zijn. Het oorspronkelijke grafkruis is echter in Beusichem achter gebleven en nog steeds te zien op de Algemene begraafplaats in Beusichem.
In 2006 is Adam postuum gedecoreerd met de Militaire Willemsorde.
In het centrum van Driel, op het plein tegenover de Rooms Katholieke kerk, staat een monument. Het herinnert aan de Poolse soldaten die in september 1944 betrokken waren bij de Slag om Arnhem. Ze vormden een aparte parachutistenbrigade.
De Poolse Airbornes landden op maandag 18 en dinsdag 19 september 1944 tussen Heelsum en Wolfheze. De meeste Polen zijn echter op donderdag 21 september boven de weilanden en de akkers tussen Elst en Driel gedropt. 's Avonds probeerden groepjes soldaten in rubberbootjes en op vlotten de Rijn over te steken om de Airbornes te helpen. Bij deze acties zijn bijna vierhonderd 400 Poolse soldaten om het leven gekomen of als vermist opgegeven. Om dat niet te vergeten, staat erin Driel een monument voor hen. Elk jaar herdenken familieleden van de Poolse para's en Nederlanders wat deze soldaten hebben gedaan. De Polen leggen kransen van witte en rode bloemen, de kleuren van de Poolse vlag.
De Poolse Airbornes landden op maandag 18 en dinsdag 19 september 1944 tussen Heelsum en Wolfheze. De meeste Polen zijn echter op donderdag 21 september boven de weilanden en de akkers tussen Elst en Driel gedropt. 's Avonds probeerden groepjes soldaten in rubberbootjes en op vlotten de Rijn over te steken om de Airbornes te helpen. Bij deze acties zijn bijna vierhonderd 400 Poolse soldaten om het leven gekomen of als vermist opgegeven. Om dat niet te vergeten, staat erin Driel een monument voor hen. Elk jaar herdenken familieleden van de Poolse para's en Nederlanders wat deze soldaten hebben gedaan. De Polen leggen kransen van witte en rode bloemen, de kleuren van de Poolse vlag.
De naam "Adam Dec" staat in de tweede kolom bijna onderaan.