Hr. H.D.S. Hasselman

Gemeente Buren > Burgerslachtoffers > Zoelen

Achternaam: Hasselman
Voornamen: Hendrik Dirk Stephaan
Voorletters: H.D.S.
Beroep: Gep.Gen-Maj.Art., lid verzet Stijkelgroep
Geboorteplaats: Zoelen
Geboortedatum: 22-09-1880
Overlijdensplaats: Berlijn-Tegel, D.
Overlijdensdatum: 04-06-1943

Begraafplaats: Gem. Begraafplaats Westduin te Den Haag

Gemeente: 's-Gravenhage
Provincie: Zuid-Holland
Vak: A 1

Bron foto graf: OGS

Hendrik Dirk Stephaan Hasselman was de zoon van rijkslandbouwleraar Hendrik Dirk Stephaan Hasselman, geboren te Koedoes Indonesië (1846-1915) en Maria Catharina Sara Elisabeth Pels Rijcken (1849-1928). Zij trouwden op 27-06-1872 te Breda.

Ze kregen samen drie kinderen:

Johanna Charlotte (*1873), Maurik trouwde Utrecht 1896 met Herman Adriaan van den Wall Bake
Charlotte Catharina (*1879), Zoelen trouwde in 1902 te Utrecht met Charles Louis Roëll en na de scheiding trouwt ze in 1928 te Utrecht met Matthieu René Rademaker Schorer

Hendrik Dirk Stephaan is 35 jaar als hij op 20-09-1916 te Baarn trouwt met de 33-jarige Christina Constance Wurfbain uit Bloemendaal (1894 -1967), dochter van Leonard en Catharina Elisabeth Margaretha Grippeling. Ze kregen samen de volgende kinderen:
Catharina Elisabeth Margaretha "Guita" (1922-1947) (Noodlottig ongeval; verdronken te Scheveningen)

Leonard Constant (1919-2006), trouwde met Margaretha Hillegonda Lutteke),

Op 22 juli 1902 werd Hasselman aangesteld bij het Wapen der Artillerie. Hij bracht het tot directeur Materieel Landmacht.

Kort na de capitulatie van het Nederlandse leger in mei 1940 ontstonden er, verspreid over het hele land, verzetsbewegingen. Han Stijkel was één van de eersten die een verzetsorganisatie van de grond kreeg. Han was op 8 oktober 1911 in Rotterdam geboren en had Engels gestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam. Al in zijn studententijd was hij betrokken bij het verzet tegen het fascisme; vanuit Portugal nam hij deel aan verzetsacties tegen Franco tijdens de Spaanse Burgeroorlog (1936-1939).
De verzetsgroep, die naar Han Stijkel genoemd werd, was in feite een eerste OD (Ordedienst), die er op was gericht om na het vertrek van de Duitse bezetters een mogelijk gezagsvacuüm op te vullen en de weg vrij te maken voor de terugkeer van de Koningin.

Han Stijkel had contacten in leidende kringen in Den Haag. Daardoor wist hij een aantal belangrijke personen bij zijn groep te betrekken. Deze bestond vermoedelijk uit niet meer dan 80 personen. Onder hen was generaal-majoor Hasselman die het militaire deel van het werk voor zijn rekening nam. De groep bestond verder uit onder meer politieagenten, studenten, officieren en kooplieden. Een actieve kerngroep bevond zich in de Zaanstreek.

Bron: Algemeen Handelsblad 28 maart 1936

Hendrik Hasselman was Generaal-Majoor der Veldartillerie. Hij was dus mede-oprichter van bovengenoemde organisatie van de O.D. (Ordedienst). Hij werd op 7 april 1941 gearresteerd en heeft daarna tot 26 maart 1942 in het Oranjehotel in Scheveningen gevangen gezeten in de cellen 395, 408 en 96. Toen werd de groep Stijkel in zijn geheel overgebracht naar Berlijn. Daar werd de groep vanaf juni 1942 opgesloten in de "Moabit" Wehrmacht-gevangenis in de Lehrterstrasse in het centrum van de stad. Hoewel direct gelegen naast het belangrijke Lehrter Bahnhof (doelwit van talrijke geallieerde bombardementen), werd de gevangenis niet getroffen.

Zij waren allen zogenaamde Nacht und Nebel (N.N.) gevangenen, d.w.z. er was geen enkele informatie noch enig contact mogelijk.

Het kwam in september 1942 tot een geheim proces voor het Reichskriegsgericht, het hoogste Militaire Gerechtshof van Duitsland. Dit was een hoge uitzondering, want nagenoeg alle gearresteerde Nederlandse verzetsstrijders zijn in Nederland berecht. De aanklacht luidde: spionage en toebrengen van schade aan de Duitse Wehrmacht. Op 26 september 1942 werden 39 doodvonnissen uitgesproken. Zes leden van de groep kregen gratie (tuchthuisstraf), één overleed in de gevangenis. De veroordeelden leefden vervolgens nog eens acht maanden tussen hoop en vrees, maar op 4 juni 1943 werd op een schietbaan in Berlijn-Tegel het vonnis voltrokken. De 32 leden van de Stijkelgroep werden met een tussenpoos van vijf minuten gefusilleerd, Han Stijkel als eerste.

Slechts 3 vrouwen en 1 man van deze verzetsbeweging overleefden de verschrikkingen van de Duitse concentratiekampen.

Krantenbericht waarin melding wordt gemaakt van het overbrengen uit Duitsland van de stoffelijke overschotten van de leden van deze verzetsgroep.

Advertentie Haags Dagblad Officiële Duitse overlijdensakte uit september 1946

Ter nagedachtenis aan deze groep is in 1947 een monument opgericht op de begraafplaats Westduin te Den Haag. Jaarlijks worden op 4 mei de gevallenen van de oorlog bij dit monument herdacht.

Op 1 augustus 1947 vond een plechtige herdenkingsdienst plaats in de Grote- of St. Jacobskerk te Den Haag voorafgaande aan de herbegrafenis van de 33 leden van de Stijkelgroep op de begraafplaats Westduin te Den Haag. Deze herbegrafenis was mogelijk doordat de stoffelijke overschotten uit Berlijn waren overgebracht naar Nederland. Voor tien omgekomen leden, waarvan geen stoffelijk overschot is teruggevonden, is eveneens een kruis geplaatst.

Aanvankelijk bestond dit eregraf uit houten kruizen. Vervolgens is, door gezamenlijke inspanning van de Gemeente Den Haag en de nabestaanden van leden van de Stijkelgroep, het eregraf uitgebreid met een monument in siermetselwerk met daarop een kalkstenen gedenkplaat met alle namen van de overleden leden en daarvoor een kalkstenen beeldje, centraal gepositioneerd tussen de 43 kalkstenen kruizen. Dit Monument werd in 1953 door de toenmalige burgemeester van Den Haag, de heer F.M.A. Schokking, in een besloten bijeenkomst van de nabestaanden onthuld. Het beeldje van wit Frans kalksteen Vaurion is gemaakt door de beeldhoudster Marian Gobius.

De kalkstenen kruizen en de kalkstenen gedenkplaat zijn in 1998, op initiatief van de nabestaanden, vervangen door hardstenen kruizen en gedenkplaat, omdat de zandstenen kruizen onder invloed van de weersomstandigheden scheuren en afbrokkelingen begonnen te vertonen.