Crewlid Marcel Lortie

Gemeente Culemborg > Gesn. geallieerde militairen

A PERSON I ADMIRE: MY GRANDFATHER

Viviane Lortie had an interview in 1992 with her grandfather Marcel Lortie

My grandfather does not talk much about his war service but it is true that we don't question him very often about it. However he does not mind answering questions about it nor as in this case, did he mind giving a resume of his notes on which this narration is based.

Born on October 28. 1922 grandfather will soon be seventy. During the Second World War which lasted from 1939 to 1945 he served as a radio operator on a Canadian bomber squadron, whose mission was to destroy by bombing the war industries of Hitler's Germany.

In January 1941, ten weeks after celebrating his eighteenth birthday, he enlisted as a volunteer to serve in the Canadian Air Force. He was sent to the basic training station in Quebec City where he was instructed in military rules, in discipline and in perfecting his knowledge of the English language. In September 1941, he was sent to the Guelph Ontario Air Force wireless or radio school where he was taught the Morse code and how to use the radio equipment he would have to use in order to transmit and recent messages to and from squadron and bomber group in England.

In October 1942, when his training in Canada was completed, we was posted to England where he went by sea on the liner Queen Elizabeth with 19.000 other soldiers and aviators. He had received his trade badge and the rank of sergeant.

After arriving in England on the 5th of November 1942, he went to advanced air training stations in order to be ready to fly on missions or operations over enemy territory starting in June 1943. In those days, the German Air Force was still very strong and so were their ground defenses against allied airplanes. The British Air Force to which the Canadian Air Force was attached, flew its bombing raids during the night, while the American Air Force flew during the day. All the raids over Germany were very dangerous as one plane out of five would be shot down by the night fighter pilots or by the anti-aircraft gun batteries on the ground.

This means that in 1943, out of 300 planes that would participate in a night bombing raid, 60 planes would be shot down with their personnel of 360 young airmen between the age of 19 to 25 years old who would not return. Of these 360, only about 60-65 would come out alive, the other 300 being killed when their airplanes exploded or burned in the skies or fell to the ground out of control, 20.000 feet below.

Grandfather went on his first bombing raid over Germany toward the middle of June 1943. Every night before leaving to bomb Germany, all the airmen were apprehensive and worried for their lives. Because so many of their friends never came back from previous raids. Once over enemy territory, they would be shot at by night fighter planes or anti-aircraft guns. While the great majority of the boys would keep control over their nerves, they all would be scared one moment or another. This a normal reaction when things get really rough and you are risking your life each second during hours. Grandfather thought that anyone who said he was not scared during a bombing raid was either a liar or he was too crazy and ignorant to know what danger was.

On his seventh and last mission during the night of July 26, their twin-engine Wellington bomber which carried a single 2.000 pound bomb, dropped it over the industrial city of Essen-Germany around one o'clock in the morning of the 27th of July. There was a strong opposition by the German defenses. While the city underneath was on fire, there were German aircraft shells exploding all around them and some of their own planes were blowing up after being hit by a cannon shell before dropping their own bombs.

On their way back to England while flying in the direction of Holland, a Junkers 88, a German night fighter plane attacked them and shot them down. They kept flying on one engine for another 10 or 15 minutes while quickly losing altitude, until the captain (and pilot) Keith Johnstone from Vancouver ordered his men to bail out, that is to jump out by parachute. They were then in a village called Culemborg, near Utrecht in Holland. My grandfather and three of his friends jumped out one by one and opened their parachutes in the dark of the night, while the pilot kept going down with the plane.

During the night and early morning, they were taken prisoners of war by the Germans who were occupying all of Holland. Sometime before noon on July 27th, A German Air Force officer told than that their pilot had died in hospital after crash landing his airplane in a powerline and in trees. They were all very sad to hear the bad news. The pilot was later buried in Holland.

(Bron krantenbericht: P. den Tek)

From there, the four of them were taken to Germany, first to an interrogation camp near Frankfurt, then, to a prisoner of war camp situated near the small village called Mühlberg, 160 km west of Berlin. There were 27000 POW’s of many nationalities. Amongst the prisoners from the British Commonwealth were the English, Irish, Scottish, Australians, Canadians, the troops from India, the New Zealanders, Rhodesians and South Africans. There were also the Americans. Belgians, French, Dutch, the Danes, Norwegians, Poles, Russians, Yugoslavs. And at the end of war, after Italy signed the peace and joined the Allies there were also Italian prisoners of war in the same camp. Thousands of prisoners died during a typhus epidemic in 1942 and many others died before and after that fearful year because of the lack of food and lack of proper medical treatment and medication.

My grandfather was a prisoner of war in Germany during 22 months of his five years of service with the Canadian Air Force. He knows what it is to be very hungry and weak from starvation to the point of fainting or losing consciousness because it did happen to him during the first ten weeks of his captivity. After this period of time, he started getting help from a few French prisoners of war and later on he received Red Cross food parcels from the Canadian Red Cross and cigarettes from his family and his friends which made it easier to survive, because with cigarettes he could buy food.

In spite of all that, he considers that he and his friends very much lucky to be among the one out of five who were shot down to come out alive. He says that he and all the Canadians who survived are very grateful to the Canadian Red Cross for the food parcels that were sent to them. Had It not been for the Red Cross many would have died in prison camp.

He was liberated from his prisoner of war camp by the Russian Army invasion troops who were then our allies. That was on the morning of April 26th 1945. After a few more days spent in camp, while slave prisoners of war (Russians, Ukrainians. Poles and Yugoslavs) were sent on foot to their respective countries hundreds of miles away. The British Commonwealth prisoners of war walked 15 miles to a town called Riesa where they stayed for 7 or 8 days during which the war ended officially on May 7th 1945. From there, they were transported by American army trucks to a German air force base from where they went by plane to Brussels, Belgium and a week later to England.

After spending some weeks with a family who had treated him as a son before he was a prisoner, he left for Canada where he arrived by boat on the 8th of August 1945. He was released from the Air Force on the 5th of December 1945 with the rank of Flying Officer, which is the equivalent to the Army's 1st Lieutenant.

My father whose first names are Gilles Keith inherited one of his first names from grandfather's pilot Officer Keith Johnston. As for myself, that old 1939 to 1945 War has left me a grandfather and a father whom I could say l am very proud of and I cherish dearly.

De Nederlandse vertaling luidt:

Een persoon die ik bewonder: mijn grootvader

Viviane Lortie, kleindochter van Marcel Lortie, interviewde haar grootvader in 1992

Mijn opa praat niet veel over zijn oorlogstijd, maar het is waar dat we hem er niet vaak over ondervraagden. Hij vindt het echter niet erg om er vragen over te beantwoorden, ook niet zoals in dit geval, vond hij het niet erg om een samenvatting te geven van zijn aantekeningen waarop deze vertelling is gebaseerd.

Mijn grootvader is geboren op 28 oktober 1922 en wordt binnenkort dus zeventig jaar. Tijdens de Tweede Wereldoorlog, die duurde van 1939 tot 1945, diende hij als radio-operator bij een Canadees bommenwerpersquadron, wiens missie het was om de oorlogsindustrie van Hitler-Duitsland te bombarderen.

In januari 1941, tien weken nadat hij zijn achttiende verjaardag had gevierd, meldde hij zich aan als vrijwilliger bij de Canadese luchtmacht. Hij werd naar het basis trainingsstation in Quebec City gestuurd, waar hij werd onderwezen in militaire regels, in discipline en in het perfectioneren van zijn kennis van de Engelse taal. In september 1941 werd hij naar de Guelph Ontario Air Force wireless of radioschool gestuurd, waar hij de morsecode leerde en hoe hij de radioapparatuur moest gebruiken, die hij zou moeten gebruiken om recente berichten van en naar het squadron en de bommenwerpersgroep te verzenden in Engeland.

In oktober 1942, toen zijn opleiding in Canada was afgerond, werd hij naar Engeland gestuurd, waar hij met 19.000 andere soldaten en piloten over zee over zee voer op de lijnboot Queen Elizabeth. Hij had zijn handelsbadge en de rang van sergeant ontvangen.

Nadat hij op 5 november 1942 in Engeland was aangekomen, ging hij naar geavanceerde luchtopleidingsstations om vanaf juni 1943 klaar te zijn voor missies of operaties boven vijandelijk gebied. In die tijd was de Duitse luchtmacht nog steeds erg sterk en zo was hun grondverdediging tegen geallieerde vliegtuigen. De Britse luchtmacht waaraan de Canadese luchtmacht was verbonden, vloog 's nachts haar bombardementen, terwijl de Amerikaanse luchtmacht overdag vloog. Alle invallen boven Duitsland waren zeer gevaarlijk omdat één op de vijf vliegtuigen zou worden neergeschoten door de nachtjagerpiloten of door de luchtafweergeschutbatterijen op de grond.

Dit betekent dat in 1943 van de 300 vliegtuigen die zouden deelnemen aan een nachtelijke bombardementsaanval, 60 vliegtuigen zouden worden neergeschoten met hun personeel van 360 jonge piloten tussen de 19 en 25 jaar die niet zouden terugkeren. Van deze 360 zouden er slechts ongeveer 60-65 levend uitkomen, de andere 300 zouden worden gedood toen hun vliegtuigen explodeerden of in de lucht verbrandden of ongecontroleerd op de grond vielen, 20.000 voet lager.

Opa deed halverwege juni 1943 zijn eerste bombardement op Duitsland. Elke avond voordat ze vertrokken om Duitsland te bombarderen, waren alle piloten bezorgd en bezorgd over hun leven. Omdat zoveel van hun vrienden nooit terugkwamen van eerdere invallen. Eenmaal boven vijandelijk gebied zouden ze beschoten worden door nachtjagers of luchtafweergeschut. Terwijl de overgrote meerderheid van de jongens hun zenuwen onder controle zou houden, zouden ze op het een of ander moment allemaal bang zijn. Dit is een normale reactie als de zaken echt ruw worden en je je leven urenlang elke seconde riskeert. Grootvader dacht dat iedereen die zei dat hij niet bang was tijdens een bombardement, een leugenaar was of dat hij te gek en onwetend was om te weten wat gevaar was.

Tijdens zijn zevende en laatste missie in de nacht van 26 juli wierp hun tweemotorige Wellington-bommenwerper met een enkele bom van 2.000 pond hem rond 27.00 uur in de ochtend op 27 juli boven de industriestad Essen-Duitsland. Er was sterke tegenstand van de Duitse verdediging. Terwijl de stad eronder in brand stond, ontploften er overal Duitse vliegtuiggranaten en sommige van hun eigen vliegtuigen ontploften nadat ze waren geraakt door een kanonschelp voordat ze hun eigen bommen lieten vallen.

Op de terugweg naar Engeland, vliegend in de richting van Holland, viel een Duitse Junkers 88 hen aan en schoot ze neer. Ze bleven nog 10 of 15 minuten op één motor vliegen terwijl ze snel hoogte verloren, totdat de kapitein (en piloot) Keith Johnstone uit Vancouver zijn mannen opdroeg om te springen, dat wil zeggen om er met een parachute uit te springen. Ze bevonden zich toen in een dorp genaamd Culemborg, in de buurt van Utrecht in Nederland. Mijn grootvader en drie van zijn vrienden sprongen er één voor één uit en openden hun parachutes in het donker van de nacht, terwijl de piloot met het vliegtuig bleef dalen.

'S Nachts en' s morgens vroeg werden ze krijgsgevangen gemaakt door de Duitsers die heel Nederland bezetten. Enige tijd voor de middag op 27 juli vertelde een Duitse luchtmachtofficier dat hun piloot in het ziekenhuis was overleden na een crash van zijn vliegtuig in een hoogspanningslijn en in bomen. Ze waren allemaal erg verdrietig om het slechte nieuws te horen. De piloot werd later in Nederland begraven.

Van daaruit werden ze met z'n vieren naar Duitsland gebracht, eerst naar een ondervragingskamp bij Frankfurt en vervolgens naar een krijgsgevangenenkamp in de buurt van het dorpje Mühlberg, 160 km ten westen van Berlijn. Er waren 27.000 krijgsgevangenen van vele nationaliteiten. Onder de gevangenen uit het Britse Gemenebest waren Engelsen, Ieren, Schotse, Australiërs, Canadezen, de troepen uit India, de Nieuw-Zeelanders, Rhodesiërs en Zuid-Afrikanen. Er waren ook Amerikanen, Belgen, Fransen, Nederlanders, Denen, Noren, Polen, Russen en Joegoslaven. En aan het einde van de oorlog, nadat Italië de vrede had ondertekend en zich bij de geallieerden had gevoegd, waren er ook Italiaanse krijgsgevangenen in hetzelfde kamp. Duizenden gevangenen stierven tijdens een tyfusepidemie in 1942 en vele anderen stierven voor en na dat angstige jaar door gebrek aan voedsel en gebrek aan goede medische behandeling en medicatie.

Mijn grootvader was een krijgsgevangene in Duitsland gedurende 22 maanden van zijn vijf jaar dat hij in dienst was bij de Canadese luchtmacht. Hij weet wat het is om zeer hongerig en zwak te zijn van de honger tot het punt dat hij flauwvalt of het bewustzijn verliest, omdat het hem de eerste tien weken van zijn gevangenschap is overkomen. Na deze periode kreeg hij hulp van een paar Franse krijgsgevangenen en later ontving hij voedselpakketten van het Rode Kruis en sigaretten van zijn familie en zijn vrienden, wat het leven gemakkelijker maakte, omdat hij met sigaretten eten kon kopen.

Desalniettemin is hij van mening dat hij en zijn vrienden veel geluk hebben gehad dat ze levend uit hun aangeschoten vliegtuig hebben kunnen komen. Hij zegt dat hij en alle overlevende Canadezen het Canadese Rode Kruis zeer dankbaar zijn voor de voedselpakketten die hun zijn toegestuurd. Als het Rode Kruis er niet was geweest, zouden velen in het gevangenkamp zijn omgekomen.

Op de ochtend van 26 april 1945 werd hij door Russiche troepen, die toen onze bondgenoten waren, bevrijd uit zijn krijgsgevangenenkamp. Na nog een paar dagen in het kamp te hebben doorgebracht, werden andere krijgsgevangenen zoals de Russen, Oekraïners, Polen en Joegoslaven, te voet naar hun respectievelijke landen gestuurd, soms honderden kilometers verweg. De Britse gevangenen van het Gemenebest liepen 24 kilometer naar de stad Riesa. Hier verbleven ze 7 of 8 dagen tot de oorlog op 7 mei 1945 officieel eindigde. Van daaruit werden ze door Amerikaanse legertrucks vervoerd naar een Duitse luchtmachtbasis, vanwaar ze verder gingen per vliegtuig naar Brussel, België en een week later naar Engeland.

Na hier een aantal weken bij een familie te hebben doorgebracht, die hem als zoon had behandeld voordat hij gevangen zat, vertrok hij naar Canada, waar hij op 8 augustus 1945 per boot aankwam. Hij verliet op 5 december 1945 de luchtmacht met de rang van Flying Officer, dat is het equivalent van 1e luitenant in het leger.

Mijn vader wiens voornamen Gilles Keith zijn, heeft zijn tweede voornaam geërfd van grootvaders piloot, officier Keith Johnston. Wat mijzelf betreft, die oude oorlog van 1939 tot 1945 heeft me een grootvader en een vader nagelaten van wie ik kan zeggen dat ik er heel trots op ben en die ik enorm waardeer.