Gesn. in Duitse dienst - Oorlogsslachtoffers West-Betuwe

Ga naar de inhoud

Hoofdmenu:

Gesn. in Duitse dienst

Gemeente West Betuwe
Inwoners uit Geldermalsen in Duitse  dienst

Vermeldenswaard is het feit dat er tijdens de Tweede Wereldoorlog ook drie in de gemeente Geldermalsen geboren 'jongens' in Duitse dienst zijn omgekomen. Twee daarvan hebben een foute keuze gemaakt, evenals enkele andere inwoners uit deze gemeente, die in de jaren vijftig echter weer hun Nederlanderschap hebben teruggekregen. Zij geloofden in een ideologie die verwerpelijk was. Het zal mogelijk mensen kwetsen de namen van hen te lezen. De webmaster heeft echter gemeend dat in een historisch document hun namen niet mochten ontbreken. Doordat zij deel uitmaakten van het Duitse leger, worden zij vanzelfsprekend niet erkend als oorlogsslachtoffer (zie onder button 'Richtlijnen'). Wie in vreemde krijgsdienst gaat en daarbij het leven laat, is toch een ander soort slachtoffer dan degene die niet actief vecht, maar wel het leven laat als gevolg van oorlogsgeweld dat van buiten komt.
Zo veel jaren na het einde van de Tweede Wereldoorlog moet het volgens de webmaster toch mogelijk  zijn, althans laat ik het proberen, om tot verzoening te komen met het verleden. In deze kwestie houd ik echter terdege rekening met de gevoelens en standpunten van familieleden van omgekomen inwoners uit de gemeente Geldermalsen. Iemand beschreef dit onlangs heel treffend: 'Natuurlijk valt niet te ontkennen dat leden van deze  groep slachtoffer zijn van de oorlog, maar zij hebben het slachtofferschap meestal zelf en vrijwillig en op verwerpelijke gronden gezocht en dat kan  inhouden dat zij in bepaalde kring herdacht kunnen worden, maar niet op 4 mei met degenen die zij direct of indirect vermoord hebben.'  

Ongeveer 25000 Nederlanders traden in Duitse krijgsdienst gedurende de Tweede Wereldoorlog. Hierdoor verloren zij automatisch hun Nederlanderschap. In 1953 werd door de Nederlandse staat een wet ingevoerd waardoor deze stateloze Nederlanders hun Nederlandse Nationaliteit weer konden terugkrijgen. (wet 1953 Staatsblad 363).

Klik hier voor  de website waarin deze info te lezen is. Deze database heeft de namen van  ongeveer 11500 namen van die Nederlanders die hun Nederlandse nationaliteit  herkregen. Dit waren de inwoners uit de huidige gemeente Geldermalsen:

AANDEWIEL, Martinus Johannes, 28 maart 1916,  geb. te Haarlem. Woonachtig in Buurmalsen.
BAKKER, Pieter, 24 januari 1919, geb. te Ridderkerk. Woonachtig in Geldermalsen.
BERENDSE, Frank, 16 maart 1897, geb. te Geldermalsen. Woonachtig in Hilversum.
KRANENBURG, Aart Gerard van, 31 augustus 1902,  geb. te Geldermalsen. Woonachtig in  Soesterberg, gemeente Soest.
NOORD, Jan Gerard van, 10 augustus 1908, geb. te Haaften. Woonachtig in Geldermalsen.
RIJNBENDE, Paul Heinrich, 16 april 1897, geb. te Buurmalsen. Woonachtig in Rotterdam.
SLEEUWENHOEK, Bastiaan, 3 december 1902, geb. te Beesd. Woonachtig in Velsen.
ZANDWIJK, Hendrikus Martinus van, 20 september 1905,  geb. te Deil. Woonachtig in 's-Gravenhage.
 
Bron: Nederlandse Staatscourant

 
Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren er o.a. door de gunstige financiële regelingen veel personen die in vreemde krijgsdienst traden, zo ook in Geldermalsen. De meesten overleefden, maar raakten hun Nederlanderschap na de oorlog kwijt.
Twee inwoners uit de gemeente Geldermalsen kwamen om in Duitse dienst:

Achternaam: van der Kraan  
Voornamen: Gijsbertus
Voorletters: G.
Beroep:  
Geboorteplaats: Geldermalsen
Geboortedatum: 05-02-1923
Overlijdensplaats: Kisskino, bij   Leningrad
Overlijdensdatum: 04-12-1942
Begraafplaats: onbekend            
Land: Rusland
      
De ouders van Gijs waren elektricien Hendrikus van der Kraan (*1897) uit Rossum en Sophia Antonia van Hees (*1899) uit Geldermalsen. Zij trouwden op 21 oktober  1920 in Geldermalsen en kregen zes kinderen:
  • Hendrika, (*1921-1921)
  • Gijsbert, (*1923-1942)
  • Henk (overleden na 2006)
  • Huibert, (*1926-1926)
  • Sophia (*1933-  na 2006))
  • Huibert Petronelis (*1936-2006) te Ontario, Canada

Bron foto: Eric Wilderom

Vanaf 1929 was het gezin woonachtig te Utrecht.
Gijs was Schütze in het Duitse leger en kwam om het leven bij de zware gevechten rond Leningrad in december 1942. Zijn stoffelijk overschot is nooit gevonden.
Klik hier voor overlijdensakte van Gijsbert.
----------------------------------------------------------------------------------------------
De tweede was een inwoner uit Meteren, gemeente Geldermalsen.

Achternaam: Doorn  
Tussenvoegsels: van
Voornamen: Barendinus
Voorletters: B.
Beroep:  
Geboorteplaats: Meteren
Geboortedatum: 22 oktober 1924
Overlijdensplaats: onbekend Rusland
Overlijdensdatum: na maart 1945
Begraafplaats: onbekend

De ouders van Barend waren landbouwer Floris van Doorn (*1896-1970) en Gijsberta Hermina van Schaaij (*1899-1956). Ze kregen samen elf kinderen. Barendinus was de vierde in de rij.
Barendinus was pantsergrenadier en maakte deel uit van Stab II./ SS-Panzer Grenadier Regiment 48 "Generaal Seyffardt".
Midden 1943 kwam het Vrijwilligerslegioen Nederland uit Leningrad terug en werd toen in zijn geheel overgenomen door de Waffen-SS, waaraan het tot dan toe slechts ondergeschikt geweest was. Het kreeg de naam "Brigade Nederland", deel uitmakende van het IIIe (Germanische) SS-Panzerkorps. De twee Nederlandse regimenten van de Brigade heten 48. en 49. SS.Freiw.Panz.Gren.Rgt. Generaal  Seyffardt" en "Admiraal de Ruyter". Barend behoorde tot de eerste. Hij had zich vermoedelijk in oktober 1942 aangemeld. Hij moest daarvoor wel breken met familie en kennissen.
Barend stuurde zijn familie rond Kerstmis 1944 nog een bericht, zonder te schrijven wat de standplaats was. In februari 1944 evacueerde hij uit Kurland met de 23. ss-freiwilligen-panzergrenadier-division „Brigade Nederland" om te worden ingezet bij de verdediging van Berlijn, waar hij in maart of iets later uiteindelijk is vermist. Rond deze periode is er nog een teken van leven van hem vernomen uit "het oosten". Zijn familie heeft daarna niets meer van hem gehoord. Het Rode Kruis heeft na de oorlog nog een onderzoek ingesteld naar zijn verblijfplaats, maar helaas zonder resultaat. Ook de WASt in Berlijn beschikt niet over meer informatie, dan die hierboven over hem vermeld staat. Een officiële overlijdensverklaring is nooit opgesteld.

Tot begin mei 2017 stond hij ten onrechte vermeld op het Oorlogsmonument in Enspijk:

 
----------------------------------------------------------------------------------------------
Onderstaande persoon had op één of andere wijze banden met Geldermalsen. Hij  was een zgn. "Reichs  Deutscher" d.w.z. dat hij nog steeds niet genaturaliseerd was als Nederlander en dus verplicht was in Duitse dienst te gaan.
 
Achternaam: Schmitz  
Tussenvoegsels  
Voornamen: Friedrich Wilhelm
Voorletters: F.W.
Beroep vrachtwagenchauffeur
Geboorteplaats: Pesch (D)
Geboortedatum: 31   oktober 1913
Overlijdensplaats: Wey (D)
Overlijdensdatum: 28   februari 1945
Begraafplaats: Jüchen-Kelzenberg (D)


Vooralsnog blijkt niet dat Friedrich Wilhelm Schmitz een binding had met Geldermalsen,  behalve dat zijn moeder en zus er woonden.

Friedrich was kantoorbediende, zie ook de   gezinskaart in Den Haag, vooral achterkant, sinds 1939 tijdelijk te Duitsland, Oberkassel. Hij had de Duitse nationaliteit. Zijn geboortedatum 31-10-1913 komt niet overeen met de gegevens op de GK Den Haag, geb 30-09-1907
H.W.M.  Vaal-Schmitz zat in 1940 in het comite van aanbeveling van de Nederl.  Reclaseringsinstellingen,
J. Rönz- van Loon is zijn moeder, Johanna van Loon, 64 jaar, geboren te Rotterdam, overleden te Utrecht, wonende in 1946 te Geldermalsen, eerder gehuwd met Josef Heinrich Carl Schmitz (geb te  Duisburg, overleden 1933 Duitsland), hertrouwd met Bartholomeus Rönz.
H.Vaal-Schmitz  is zijn zus, Helene (Leny) Wilhelmina Maria Schmitz, geb 1910 Duisburg, gehuwd met Ad Vaal, de een woonde in Utrecht, de ander in Den Haag. Na hun huwelijk in 1933 verhuisden ze naar de Stationsweg C 193 in Geldermalsen.

Met dank aan leden van het  Stamboonforum, m.n. Ludmilla van Santen
 
Zoeken op deze website
Copyright 2017. All rights reserved.
Terug naar de inhoud | Terug naar het hoofdmenu