Dhr. H.A. Meeuwis - Oorlogsslachtoffers West-Betuwe

Dhr. H.A. Meeuwis

Achternaam: Meeuwis

Voornamen: Hendricus Albertus

Voorletters: H.A. 

Beroep: Landmeter in dienst van gem. Geldermalsen 

Geboorteplaats: Delft 

Geboortedatum: 26-10-1920 

Woonplaats: Geldermalsen 

Overlijdensplaats: Kdo. Struthof; Conc. kamp Natzweiler te Natzweiler

Overlijdensdatum: 09-02-1944

Gemeente Natzweiler Provincie Vogezen 

Land: Frankrijk

Gedenkboek: 35

De ouders van Hendrik waren kapper, werkman,  logementhouder Johannes Paulus Martinus  Meeuwis (*1898-1932) en de Duitse Anna Maria Reckin (*1897-1959) uit Delft. Moeder woonde hier op de Doelenstraat 80a  en in 1945 waarschijnlijk in de Donkerstraat 28.

Hendrik was als  aspirant landmeetkundig ambtenaar ("landmeter") in dienst van de gemeente  Geldermalsen. Hij werd  op 17 juni 1942 gearresteerd in Kesteren, wegens verdenking van sabotage. Hij is toen  overgebracht naar het 'Oranjehotel' in Scheveningen. Als 'Nacht und  Nebel'-gevangene kwam hij op 11 juli 1943 aan bij het  beruchte kamp Natzweiler-Struthof in de Franse Vogezen.

Ingang  van het kamp (foto John S uit Landgraaf)

Weliswaar had het kamp de beschikking over een gaskamer  en crematorium, maar het was geen vernietigingskamp. Mensen werden namelijk niet  in grote aantallen naar dit kamp gedeporteerd om daar direct bij aankomst  vergast te worden. Het was  voornamelijk een kamp alwaar 'staatsgevaarlijke' personen werden opgesloten en  letterlijk en figuurlijk werden geïsoleerd.

Het kamp werd in september 1940 door SS-kolonel, en  tevens geoloog, Blumberg in de Vogezen in gebruik genomen, omdat er zich in de  grond een zeldzame granietader bevond. Daarom werd er door Himmler en hoofd van de SS, Oswald Pohl, besloten op 800mt. hoogte op de Mont-Louise een  concentratiekamp te bouwen. voor ca. 4000 gevangenen. Blumberg werkte bij de  Deutsche Erd -und Steinwerken, een organisatie die door Himmler in 1938 was  opgericht en gespecialiseerd was voor het delven van natuursteen. Gedeporteerden  werden hierbij ingezet en moesten het zwaarste werk verrichtten. Het rode  graniet uit Natzweiler-Struthof zou gebruikt worden voor de bouw van Albert  Speers Deutschen Stadion in Neurenberg.

Op 1 mei 1941 begon de bouw van het concentratiekamp  Natzweiler-Struthof. De twee eerste transporten betroffen 7000 gevangenen uit  Sachsenhausen. Eind 1944 waren er 52000 mannen samengebracht. Deze kwamen  uit heel Europa en uit het nabijgelegen gevangenis uit Epinal, Nancy en Belfort.  Het merendeel van de gedeporteerden kwam uit Polen (13.800), de Sovjet-Unie (7.600) en Frankrijk  (6.800), voornamelijk om politieke (60%) en vanwege ras (11%). 22000 mensen  stierven er als gevolg van kou, ziekten en ondervoeding of werden direct  vermoord. Men moet dan denken aan de nekschot, ophanging of vergassing. Bij  ophanging waren twee varianten in zwang: bij geheime ophanging werd het  slachtoffer met een losse strop om de nek staande op een stoel gezet, die dan  werd weggetrapt, waardoor de nek meteen brak en het slachtoffer snel stierf. Bij  openbare verhanging, die als afschrikking eenmaal per maand plaats vond, werd het  slachtoffer met de strak aangetrokken strop om de nek op een valluik geplaatst.  Als het luik dan openging, brak de nek niet en stierf het slachtoffer  minutenlang een ware marteldood. De lijken werden daarop in het nabijgelegen  crematorium verbrand. Dit bevindt zich ook op het  benedenterras en daar werden de doden gecremeerd. Met de hitte die daaruit  gegenereerd werd, werd het water verwarmd voor bijvoorbeeld de douches van de  bewakers.

Het crematorium (foto John S uit Landgraaf)

De gaskamer werd in 1943 gebouwd en bevond zich  niet in het kamp, maar een stuk erbuiten. Het werd gebruikt voor  experimenten. Berucht was de moord op 86 joodse  gevangenen. August Hirt, directeur van het Anatomische instituut van de  Rijksuniversiteit van Straatsburg, wilde een skelettenverzameling aanleggen.  Hiertoe liet hij begin augustus 1943 uit Auschwitz 86 joodse mannen en vrouwen  overkomen uit acht verschillende Europese landen. Deze werden vrijwel meteen bij  aankomst vergast. Met deze skelettenverzameling, die er nooit kwam, wilde hij  zijn rassentheorie bewijzen. De situatie is vergelijkbaar met o.a. concentratiekamp Dachau. Ook daar was een  gaskamer, maar voor massavernietiging werd deze nooit gebruikt. De  vernietigingskampen met gaskamers voor massavernietiging bevonden zich in Polen.  Dit waren: Chelmno, Belzec, Sobibor, Treblinka, Auschwitz en Majdanek.  

   

Snijtafel voor medische experimenten  (foto John S uit Landgraaf)

Verbrandingsoven (foto John S uit Landgraaf)

Natzweiler is verder nog berucht om zijn medische  experimenten. De kampartsen Eugen Haagen en Otto Bickenbach, misbruikten  gevangenen uit dit kamp om er medische proeven op uit te testen. Zij  injecteerden de gevangenen met tyfus of fenol. Ze stelden ze ook bloot aan  mosterdgas, hierdoor stierven zij vanzelfsprekend een zeer pijnlijke dood.
Er zijn ongeveer 40.000 mensen in het kamp om het leven  gebracht.

 

Zie  hier  zijn officiële overlijdensakte.

Hendrik overleed  op 23-jarige leeftijd op 9 februari 1944 in dit kamp. Over de achtergronden  hiervan wordt nog onderzoek verricht.

Advertentie in  Veritas Maastricht van 20 juni 1945.

(Foto:  Erfgoed Delft)

Deze gevelsteen met de naam van Henk Meeuwis bevindt zich  sinds 2003 in het nieuwe pand van Rijkswaterstaat aan de Derde Werelddreef in  Delft. De  plaquette is in 1949 geplaatst en in 1956 herplaatst in het pand Kanaalweg 3b.  Dit pand is begin 2003 afgebroken.
De Herdenkingssteen is ter  nagedachtenis van de collega's die omkwamen in de Tweede Wereldoorlog

Met dank aan de leden van het  Stamboomvragenforum, met name Ludmilla van Santen